TEREN ARTYSTY. Pamięć o artystach z Oliwy.

wydarzenie wielodniowe, 2021.05.22 - 2021.06.04
w ramach projektu Galeria Warzywniak
Kliknij tu, aby przejść do szczegółowego opisu wydarzenia na stronie projektu.

Oliwa jest niezwykłym miejscem, które w związku z różnymi zbiegami okoliczności i niepowtarzalną atmosferą, przyciągało i przyciąga niebanalnych ludzi sztuki. W tym roku mija 75 lat od momentu, kiedy po wojennej zawierusze zamieszkało w Oliwie wielu artystów, tym samym lokalna społeczność wzbogaciła się o ludzi niezwykłych i niezapomnianych, a Oliwa stała się źródłem inspiracji i częstym motywem ich twórczości. Fundacja Wspólnota Gdańska od dłuższego czasu prowadzi projekt „Artyści z Oliwy”, który ma na celu przypomnienie artystów żyjących i tworzących na przestrzeni  lat w naszej dzielnicy, artystów niecodziennych, oliwskich nie na chwilę, ale naprawdę, dla których przebywanie w tej przestrzeni było ważne i nieobojętne w życiu i w twórczym procesie.

Projekt Grupy Fotograficznej z Oliwskiego Domu Sąsiedzkiego wpisuje się w te działania. Fotograficy wkroczyli na teren artystów, na ścieżki pamięci. Z ich obserwacji i przemyśleń ułożyła się wystawa, która jednocześnie jest dialogiem prowadzonym poza czasem w określonej przestrzeni. Ręcznie nakładane kolory na czarno białe zdjęcia są znakami odkrytych połączeń i zapisem śladów niezwykłej obecności.

Autorzy fotografii miejsc:
Jolanta Herburtowska, Joanna Kotłowska,  Joanna Oleszkiewicz – Florek, Teresa Polańska, Zbigniew Pieniak, Małgorzata Szymańska, Katarzyna Tarnowska
Koloryzacja:
Ewa Brandt, Maria Lisowska, Dariusz Lisowski

Opracowanie tekstów:
Magdalena Majchrzakowska, Katarzyna Tarnowska
Projekty graficzne:
Dariusz Lisowski, Studio D2, Filip Majchrzakowski

Grupa Fotograficzna działa od 2018 roku w ramach Oliwskiego Domu Sąsiedzkiego jest prowadzona przez Dariusza Lisowskiego fotografika z zawodu, wykształcenia oraz pasji.


Teren Franciszka Drozda
1919 Wileńszczyzna – 1992 Gdańsk
Rzeźbiarz, twórca pomników monumentalnych, rekonstruktor rzeźb i pomników, medalier.

W 1946 roku, jako repatriant, z rodziną przybył do Gdańska. W latach 1949-1953 studiował w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie na wydziale rzeźby u profesora Stanisława Horno-Popławskiego. Po studiach pracował przy odbudowie Gdańska jako kamieniarz/rzeźbiarz, początkowo w ZBM (Zjednoczone Budownictwo Miejskie), a następnie w latach 1957-1970 zatrudniony był w PKZ (Pracowni Konserwacji Zabytków) rekonstruując niemal wszystkie rzeźby, płaskorzeźby i figury na Głównym Mieście. Specjalizował się także w kuciu monumentalnych pomników. Lata na emeryturze poświęcił największej swej pasji i hobby - pracy w bursztynie (rzeźba i biżuteria). Po zaprezentowaniu swych prac na wystawach, uzyskał entuzjastyczne recenzje i miano "prekursora/pioniera rzeźby w bursztynie".

Oliwa, ulica Cystersów
Fotografia miejsca: Jolanta Herburtowska
Koloryzacja: Maria Lisowska

Teren Zofii Janukowicz-Pobłockiej
1928 Parafianowo – 2019 Gdańsk
Śpiewaczka operowa, sopranistka, profesorka Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku.
Studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Sopocie, gdzie ukończyła  wydziały Instruktorsko-Pedagogiczny i Wokalny. W ramach stypendium rządu włoskiego w latach 1960-1961 ukończyła mistrzowski kurs interpretacji muzycznej  gdzie opanowała sztukę włoskiego bel canto. Wielokrotnie występowała we Włoszech prezentując pieśni światowego repertuaru oraz polskich kompozytorów. W Holandii nagrywała arie W.A. Mozarta i G. Verdiego z towarzyszeniem Orkiestry Radia Hilversum. Po powrocie do kraju odbyła liczne koncerty na niemal wszystkich estradach filharmonicznych w Polsce. Była jedną z pierwszych wykonawczyń wokalnej twórczości Karola Szymanowskiego. Wzięła udział w blisko 1300 koncertach symfonicznych, oratoryjnych, kameralnych i recitalach z towarzyszeniem fortepianu, organów, harfy, zespołów kameralnych. Dokonała 130 nagrań w Polskim Radio i TV: polskiej, włoskiej, holenderskiej, duńskiej, byłego ZSRR. W tym czasie stale pracowała w PWSM w Gdańsku, łącząc pracę artystyczną z pedagogiczną. W latach 1969-1975 uczyła śpiewu solowego w Studio Wokalno – Aktorskim przy Teatrze Muzycznym w Gdyni. W latach 1984- 1990 była dziekanem Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej w Gdańsku. W latach 1985-1996 pełniła równolegle funkcję Kierownika Katedry Wokalistyki.W 1997 roku została mianowana na stanowisko profesora zwyczajnego Akademii Muzycznej w Gdańsku.

Oliwa, ulica Kwietna
Fotografia miejsca: Katarzyna Tarnowska
Koloryzacja: Dariusz Lisowski

Teren Mieczysława Czychowskiego
 1931 Dzbenin – 1996 Gdańsk
Artysta malarz, rysownik, rzeźbiarz, poeta, autor dziewięciu zbiorów wierszy i setek obrazów.

Był postacią bardzo ważną w środowisku artystów Wybrzeża, mistrzem, guru, przyjacielem.
Studiował na Wydziale Malarstwa Sztalugowego w pracowni profesora Juliusza Studnickiego i profesor Krystyny Łady-Studnickiej w PWSSP w Gdańsku. Dyplom uzyskał w 1957 roku. Interesował go głównie pejzaż i portret.  Prawie nie wystawiał poza Wybrzeżem. Był przyjacielem i mentorem młodego Edwarda Stachury, który w początkowym okresie swojej twórczości przebywał w Trójmieście. Debiutem poetyckim Czychowskiego była publikacja wiersza pt. "Ja dziś z Wami" w 1951 roku w Głosie Wybrzeża. Publikował również w innych trójmiejskich pismach, takich jak Kontrasty, Litery, Rejsy, a także w prasie ogólnopolskiej: w Twórczości, Poezji, Współczesności i innych. Pod koniec 1959 roku współzałożył wraz z Bogdanem Justynowiczem interdyscyplinarną Gdańską Grupę Młodych. W 2006 roku nadano jego imię Szkole Podstawowej w Dzbeninie, gdzie się urodził i mieszkał przez pierwszych 19 lat swojego życia.

Oliwa, ulica Kręckiego
Fotografia miejsca: Teresa Polańska
Koloryzacja: Maria Lisowska


Teren Zbigniewa Ralickiego
1935 Gdynia – 1974 Gdańsk
Artysta malarz, grafik, rysownik, pedagog.

Studiował malarstwo w pracowni prof. Stanisława Borysowskiego w PWSSP w Gdańsku. Dyplom uzyskał w 1964 roku. Równocześnie studiował grafikę u prof. Zygmunta Karolaka. Był pedagogiem na macierzystej uczelni w pracowni profesora Rajmunda Pietkiewicza. Należał do eksperymentalnego teatru studenckiego „Galeria”, którego był współzałożycielem i współtwórcą wielu koncepcji.  Prace Zbigniewa Ralickiego znajdują się w zbiorach: Ministerstwa Kultury i Sztuki, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Wrocławiu, w Gdańskiej Bibliotece Polskiej Akademii Nauk, w zbiorach prywatnych. Na dorobek artysty składa się około tysiąca prac.

Oliwa, ulica Mściwoja II
Fotografia miejsca: Zbigniew Pieniak
Koloryzacja: Ewa Brandt


Teren Malwiny Szczepkowskiej
1909 Pińczów – 1977 Gdańsk
Prozaiczka, autorka dramatów i słuchowisk, teatrolożka, reżyserka teatralna i radiowa, autorka wierszy, opowiadań i powieści.

Debiutowała w 1929 roku w "Gazecie Warszawskiej". Swoje pierwsze wiersze i opowiadania zamieszczała w prasie codziennej i periodykach. Po 1945 roku aktywnie włączyła się w rozwój życia kulturalnego na Wybrzeżu, między innymi współuczestniczyła w powstaniu Oddziału Związku Literatów Polskich oraz stworzyła Teatr Oświatowy Gdańskiego Zespołu Artystycznego, którym kierowała. W latach 1945-1948 była referentem literackim Wydziału Kultury i Sztuki Zarządu Miejskiego w Gdańsku. Przez pięć lat, od 1948 do 1953, pełniła funkcję kierownika literackiego w Teatrze Wybrzeże. W Radiu Gdańsk pełniła funkcję zastępcy redaktora naczelnego. Była założycielką, kierowniczką i reżyserką Gdańskiego Studia Rapsodycznego w sali przy ul. Wajdeloty.

Oliwa, ulica Grottgera
Fotografia miejsca: Teresa Polańska
Koloryzacja: Ewa Brandt


Teren Andrzeja Nałęcz-Sobieszczańskiego
1950 Gdańsk  - 1996 Gdańsk
Artysta malarz, rysownik, grafik.

Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku w pracowni prof. Kazimierza Śramkiewicza. Dyplom uzyskał w 1976 roku. W latach dziewięćdziesiątych pracował dla Poczty Polskiej jako grafik. Wykonywał na zlecenie cykle rysunków poświęcone polskim miastom. W latach 1976 – 1996 brał udział w wystawach i plenerach ogólnopolskich i zagranicznych.

Oliwa, ulica Polanki
Fotografia miejsca: Joanna Kotłowska
Koloryzacja: Ewa Brandt


Teren Anny Fiszer
1909 Łomża – 2002 Gdańsk
Malarka, projektantka tkanin, również tkanin monumentalnych, graficzka, autorka monumentalnej mozaiki na kinie Neptun w Gdańsku, aktywna postać kultury Wybrzeża, pedagog.

W latach 1927–1931 kształciła się w Wyższej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie u Tadeusza Noskowskiego i Zofii Butrymowicz. W latach 1936-1939 studiowała w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych u Karola Tichego. Po wojnie pracowała między innymi w Katowicach oraz w Bielsku w Instytucie Robót Ręcznych, gdzie była nauczycielką rysunku i malarstwa. Od 1947 roku współpracowała z Instytutem Wzornictwa Przemysłowego. Wraz z  Wandą Telakowską tworzyła doświadczalną pracownię malarstwa na jedwabiu w Państwowych Zakładach Jedwabiu Naturalnego w Milanówku. W 1948 roku otrzymała kierownictwo nad niezależną pracownią (tzw. "komórką wzorującą"). Eksperymentowała w zakresie ręcznego druku na tkaninach ubraniowych z jedwabiu naturalnego, niekiedy w połączeniu z batikiem i malarstwem. Wykonywała druki na materiale dla instytucji publicznych. Pracowała w Katedrze Malarstwa, Rysunku i Rzeźby Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej kierowanej przez Władysława Lama. W 1966 roku uzyskała habilitację, docenturę i została kierownikiem Katedry. Jako malarka eksperymentowała z nowymi technikami.

Oliwa, ulica Podhalańska
Fotografia miejsca: Małgorzata Szymańska
Koloryzacja: Maria Lisowska

Teren Zdzisława Kałędkiewicza
1913 Częstochowa – 2005 Gdańsk
Zwany „Samotnikiem z Oliwy", artysta wszechstronny, współtwórca środowiska artystycznego Wybrzeża po 1945 roku, bohater pierwszej powojennej ekspozycji malarstwa na Pomorzu, malarz, rysownik, filozof, historyk sztuki, poeta, aforysta, pedagog.

Pod koniec lat 30. rozpoczął studia w ASP w Krakowie. Studia kontynuował na Politechnice we Lwowie u Władysława Lama. Dyplom uzyskał w gdańskiej PWSSP w 1955. Od 1945 pracował w Katedrze Rysunku i Malarstwa Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, następnie w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie. W latach 1957-1962 był wykładowcą PWSSP w Gdańsku.

Oliwa, ulica Leśna
Fotografia miejsca: Joanna Oleszkiewicz - Florek
Koloryzacja: Dariusz Lisowski


Teren Władysława Lama
1893 Konjic, Bośnia i Hercegowina – 1984 Gdańsk
Artysta malarz, grafik, krytyk sztuki, pedagog, członek ugrupowań Świt, Plastyka, Awangarda i Nowa Generacja, Jednoróg, członek Związku Polskich Artystów Grafików.

Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Teodora Axentowicza i Józefa Mehoffera. Był profesorem rysunku na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. Od 1934 należał do komitetu redakcyjnego  „Głosu Plastyków”. Po II wojnie współorganizował Katedrę Malarstwa na Politechnice Gdańskiej. W 1946 roku w auli Politechniki Gdańskiej  zorganizował pierwszą powojenną wystawę plastyków Wybrzeża. Należał do współorganizatorów I Festiwalu Plastyki w Sopocie. Malował pejzaże portrety, martwe natury, kompozycje figuralne, później abstrakcje. Zajmował się również grafiką. Znany jest z teoretycznych prac z zakresu teorii i historii malarstwa oraz małej prozy wspomnieniowej.

Oliwa, ulica Podhalańska
Fotografia miejsca: Małgorzata Szymańska
Koloryzacja: Ewa Brandt


Teren  Kazimierza Śramkiewicza
 1914 Poniec - 1998 Gdańsk
Artysta malarz, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, współtwórca szkoły sopockiej.

Studiował na Wydziale Architektury Politechniki we Lwowie w latach 1932-1939. Dyplom artysty malarza uzyskał na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu w 1947 roku. Od 1945 roku należał do Związku Polskich Artystów Plastyków.  Od 1950 do 1984 był pedagogiem gdańskiej PWSS, od 1967 prowadził Pracownię Malarstwa na Wydziale Malarstwa. W latach 1971 – 1975 był prodziekanem, a następnie do 1979 dziekanem Wydziału Malarstwa i Rzeźby. Malował pejzaże marynistyczne i architektoniczne, obrazy inspirowane muzyką, cykle poświęcone portom w Gdańsku i Gdyni.

Oliwa, ulica Podhalańska
Fotografia miejsca: Małgorzata Szymańska
Koloryzacja: Dariusz Lisowski